Kedewataan di Jawa

Menurut kepercayaan Jawa, Batara Guru adalah dewa yang mengawal alam dewata di kayangan. Baginda ini adalah titisan kepada Śiva yang memberikan wangsit, anugerah dan keupayaan kepada makhluk-makhluk lain.

Śakti kepada Batara Guru, Uma Dewi turut menjelmakan anak-anak. Dalam perwayangan Jawa, disebutkan bahawa Batara Guru ini saja satu-satunya yang berkaki lumpuh menghadap ke hadapan, dengan empat tangan, gigi tajam menghala ke hadapan dan bertekak biru. Wahana baginda itu adalah Sang Nandini seekor lembu. Nama lain kepada baginda adalah:
  • Sang Hyang Manik Maya
  • Sang Hyang Chatur Bhuja
  • Sang Hyang Otipati
  • Sang Hyang Jagat Natha
  • Nilakanta, Tengkuk Biru
  • Trinetra, Tiga Mata
  • Girinatha, Tuan di Gunung
Batara Guru mempunyai dua orang kakanda pula iaitu Sang Hyang Maha Punggung dan Sang Hyang Ismaya. Ayahanda mereka Sang Hyang Tunggal dan ibunda mereka pula Dewi Rekatawati. Suatu hari, Dewi Rekatawati mengeramkan sebiji telur emas. Sang Hyang Tunggal menjelmakan telur ini menggunakan kesaktian baginda lalu telur itu menjadi Sang Hyang Maha Punggung iaitu Togog. Putih telur tersebut menjelma menjadi Sang Hyang Ismaya iaitu Semar dan kuning telur menjelma menjadi Sang Hyang Manik Maya.
 
Sang Hyang Tunggal memerintahkan Sang Hyang Maha Punggung dan Sang Hyang Ismaya supaya menjelma di bumi dan menjaga turunan dewa-dewa di situ. Sang Hyang Maha Punggung menjaga bangsa raksasa manakala Sang Hyang Ismaya menjaga bangsa manusia, terutamanya kaum Pandawa. Sang Hyang Manik Maya pula diperintahkan menjaga dewata di kayangan.
 
Titisan dari Batara Guru ini kemudian menjadi Batara Sambu, Batara Brahma, Batara Indra, Batara Bayu, Batara Wisnu dan Batara Kala.